Pas sulmit të fundit izraelit ndaj Iranit, ku u goditën objektet bërthamore dhe u likuiduan figura kyçe ushtarake dhe shkencore, bota është përfshirë nga frika e një përshkallëzimi të mundshëm të konfliktit, që rrezikon të përfshijë përdorimin e armëve bërthamore, shkruan Gazeta Sinjali.
Tensionet në Lindjen e Mesme dhe përkeqësimi i marrëdhënieve midis fuqive të mëdha po ngjallin shqetësime serioze për sigurinë globale, duke rritur rrezikun e përdorimit të arsenaleve bërthamore në një përplasje të armatosur.
Sipas të dhënave më të fundit të Federatës së Shkencëtarëve Amerikanë (FAS), në fillim të vitit 2025, nëntë fuqitë bërthamore zotërojnë gjithsej rreth 12,241 koka bërthamore, nga të cilat 9,614 janë të vendosura në mënyrë operative në arsenalin ushtarak. Pjesa tjetër përbëhet nga rezervat dhe kokat që presin të çmontohen.
Rusia zotëron rreth 5,580 koka bërthamore, prej të cilave rreth 1,700 janë strategjikisht të vendosura. Shtetet e Bashkuara kanë rreth 5,225 koka, disa prej të cilave janë të vendosura, shumica në rezervë dhe mbi 1,400 të tjera për çmontim. Bashkë, Rusia dhe SHBA kontrollojnë rreth 87-90% të gjithë arsenaleve bërthamore në botë.
Kina zotëron mesatarisht 500-600 kokë bërthamore, me një tendencë të rritjes së shpejtë dhe ekspertët ushtarakë besojnë se ka më shumë se 600 kokë luftarake operacionale. Franca mban rreth 290, Mbretëria e Bashkuar rreth 225, India rreth 172, Pakistani 170, Izraeli afërsisht 90, dhe Koreja e Veriut rreth 50 kokë bërthamore.
Edhe pse numri total i kokave bërthamore ka filluar të ulet ngadalë në nivel global, numri i atyre të vendosura në mënyrë operacionale, veçanërisht në disa vende kyçe, po rritet përsëri. Modernizimi i arsenaleve bërthamore është bërë prioritet, me Rusinë dhe SHBA-në që vazhdojnë rinovimin e armëve strategjike, dhe Kinën që zgjeron kapacitetin e saj bërthamor në mënyrë të ndjeshme.
Një faktor shtesë shqetësues është skadimi i marrëveshjes New START në vitin 2026, e cila deri më tani ka luajtur një rol të rëndësishëm në kufizimin dhe kontrollin e armëve bërthamore midis SHBA-së dhe Rusisë, duke rrezikuar kështu një destabilizim më të madh të sigurisë globale.
Ky vit konsiderohet kritik për stabilitetin botëror, pasi prania e mijëra kokave bërthamore dhe tensionet e përshkallëzuara mund të sjellin pasoja katastrofike. Pyetja më e rëndësishme që përballet bota sot nuk është nëse do të përdoren armët bërthamore, por si do të menaxhohet dhe si do të përballohen pasojat në rast të një përdorimi të tillë.
Sinjali – aty ku e vërteta flet para lajmit!
