Të alarmuar nga shpenzimet e mëdha ushtarake të Rusisë që nga pushtimi i Ukrainës në vitin 2022, tri shtetet baltike po hartojnë plane emergjence për t’u marrë me mundësinë e qindra mijëra njerëzve që largohen nga një grumbullim trupash ruse ose sulm.
Estonia, Letonia dhe Lituania kanë shprehur prej kohësh frikën për agresion të mundshëm rus, duke përmendur sulmet kibernetike ruse, fushatat e dezinformimit dhe inkursionet gjatë muajve të fundit nga aeroplanët luftarakë dhe dronët rusë.
Rusia thotë se nuk ka plane për të sulmuar NATO-n.
Por tri vendet, të cilat u aneksuan nga Moska gjatë Luftës së Dytë Botërore, kanë dyfishuar shpenzimet e mbrojtjes që nga sulmi i plotë ndaj Ukrainës që pasoi mohimet e përsëritura ruse të çdo plani të tillë, shkruajnë mediat e huaja, përcjell Telegrafi.
“Kërcënimet mund të ndryshojnë”, thotë Renatas Pozela, e cila si kreu i shërbimit të zjarrfikësve të Lituanisë është e përfshirë në planifikimin e emergjencës, i cili është rritur që kur tre vendet ranë dakord të bashkëpunojnë për mbrojtjen civile në maj.
Cilët janë skenarët?
“Është e mundur që të shohim një ushtri të fuqishme përgjatë kufijve të Baltikut, me qëllimin e dukshëm për të marrë të tri vendet brenda tri ditësh deri në një javë”, thekson Pozela.
Sabotimi i lidhjeve të komunikimit ose transportit, një fluks masiv i emigrantëve, trazira civile midis pakicave rusishtfolëse ose lajme të rreme që shkaktojnë ikje masive janë skenarë të tjerë të diskutuar në mediat lokale dhe më gjerë.
“Ne flasim për këtë çdo muaj, çdo javë – në punë, kudo”, tregon Arminas Raudys, 31 vjeç, një vullnetare që luan rolin e një të evakuuari në një stërvitje në Lituani këtë javë.
Loja me role përfshinte evakuimin e vetëm njëqind njerëzve nga kryeqyteti Vilnius, por zyrtarët e intervistuar nga Reuters thanë se planifikimi i emergjencës – ende kryesisht i fshehtë – po bëhej për një numër shumë më të madh.
Gjysma e atyre që jetojnë brenda 40 km (25 milje) nga kufijtë e Rusisë dhe Bjellorusisë – rreth 400,000 njerëz – janë midis tyre, thotë Pozela.
Qyteti perëndimor i Kaunasit ka plane për të strehuar 300,000 njerëz në shkolla, universitete, kisha katolike dhe në arenën ku Robbie Williams dhe Roger Waters performuan së fundmi.
Përpjekje të ngjashme po bëhen edhe në qytete të tjera.
Pikat e grumbullimit, përfshirë Vilniusin, janë përzgjedhur, trenat dhe autobusët janë caktuar dhe furnizimet si letra higjienike dhe shtretërit lëvizës janë grumbulluar në depo, tha një zyrtar në shërbimin e zjarrfikësve.
Ata që largohen me makinë do të drejtohen në rrugë dytësore, për të liruar të tjerat “për ushtrinë që po vjen”, me një hartë tashmë të disponueshme që tregon qytetet ku mund të kërkojnë strehim.
“Është një mesazh shumë qetësues për shoqërinë tonë se jemi gati dhe po planifikojmë”, tha për Reuters, ministri i Jashtëm lituanez Kestutis Budrys. “Ne e kemi bërë detyrën tonë”.
A pritet që njerëzit të lëvizin përtej vendit baltik?
Asnjë nga tri vendet baltike nuk ka plane të detajuara për të zhvendosur dikë përtej kufijve të tyre.
Dy rrugë të shtruara dhe disa shtigje pyjore i lidhin ato me Poloninë përmes Grykës Suwalki – një pjesë e ngushtë pyjore e Polonisë midis Rusisë dhe Bjellorusisë, dhe automjeteve ushtarake që vijnë do t’u jepet përparësi ndaj atyre që përpiqen të ikin në Poloni.
“Ne duhet të marrim parasysh rrezikun (e Grykës Suwalki)”, ka thënë Ivar Mai, këshilltar për evakuim masiv në Bordin e Shpëtimit Estonez, duke iu referuar mundësisë që forcat ruse të kërkojnë të “ndërpresin” vendet baltike nga kufiri i tyre i vetëm me një shtet anëtar të NATO-s.
Estonia po përgatit plane për të zhvendosur një të dhjetën e 1.4 milion banorëve të saj në strehimore të improvizuara, me shumë të tjerë që shihen si të prirur të zhvendosen tek të afërmit, tha Mai.
Dy të tretat e qytetit rusishtfolës të Narvës, me popullsi 50,000 banorë, janë midis atyre që mund të pritet të zhvendosen, me qeverinë që ndihmon të paktën gjysmën e tyre.
“Është vetëm për ata që nuk kanë vende të tjera për të shkuar”, tha ai.
Letonia vlerëson se një e treta e 1.9 milion banorëve të saj mund të largohen nga shtëpitë e tyre, tha Ivars Nakurts, zëvendësdrejtori i Shërbimit Shtetëror të Zjarrfikësve dhe Shpëtimit të Letonisë.
“Ju duhet të keni planifikim për gjithçka”, tha ai. /Telegrafi/