Përfaqësues të komunitetit të biznesit dhe analistë politikë kanë paralajmëruar se rritja e çmimit të energjisë dhe kalimi i menjëhershëm në tregun e hapur rrezikon të largojë kompanitë nga Kosova dhe të nxisë një eksod të të rinjve.
Ata thonë se vendimi i ZRrE-së po e rëndon ekonominë dhe po e bën të pamundur funksionimin e shumë bizneseve.
Kryetari i Odës Ekonomike të Kosovës, Lulzim Rafuna, tha për Ekonomia Online se shumë kompani të huaja do të largohen nga vendi, për shkak të rritjes së çmimit të energjisë elektrike, ndërsa bizneset vendore po detyrohen të ndalojnë investimet e tyre, transmeton Klankosova.tv.
“Do të ketë largim edhe të kompanive, sidomos kompanive të huaja që i kemi. Na kanë paralajmëruar që do të zhvendosen në Maqedoninë e Veriut. Do të ketë edhe largim për shkak se ka ndërhyrje në investime të biznesit dhe biznesi është i detyruar që t’i ndërpres investimet. Po ashtu në qoftë se vazhdohet me këtë çmim të energjisë elektrike, kur tani në muajin gusht është 100 për qind më shtrenjtë, shto këtu edhe shtatorin e tetorin do të shkojë 200-300 për qind se gjatë periudhës së dimrit çmimi i energjisë elektrike do të shkojë duke u rritur, pa dyshim që do të ketë edhe shtrenjtim të produktit dhe shërbimit tonë. Produkti ynë me kohë do të vijë duke u zvogëluar ose do të bjerë kërkesa për produktin tonë. Hapësirën që e ka pasur produkti i Kosovës apo shërbimi që kanë ofruar kompanitë vendore do ta marrin kompanitë e huaja nëpërmjet eksportimit, përkatësisht rritjes së importit në vendin tonë dhe të humbas shpresa për të ardhmen”, tha ai.
Rafuna vuri në dukje se edhe punësimi është në rrezik, pasi shumë të rinj po largohen nga vendi.
“Pa dyshim se rinia po na ik, përkundër gjitha këtyre mundësive, rritjes së pagave, prapë ka qenë sfidë gjetja e fuqisë punëtore. Ky i riu ose ajo e reja do të gjejnë veten në tregun e huaj, do të shkojnë jashtë”, tha ai.
Nga ana tjetër, analisti Afrim Kasolli tha për EO se situata është pasojë e vendimit të ZRrE-së për kalimin e bizneseve të mëdha në tregun e hapur të energjisë, pa përgatitje dhe pa infrastrukturën e duhur.
“Jemi përballur me presione të jashtëzakonshme, veçanërisht që prej shtrenjtimit të çmimit të energjisë elektrike 16 për qind për gjithë qytetarët e Kosovës dhe detyrimit të bizneseve të mëdha që befas dhe menjëherë të dalin në tregun e hapur energjetik. Konfirmimi i vendimit të ZRrE-së edhe nga instanca e fundit e Gjykatës Komerciale duket se e ka trimëruar këtë trup administrativ energjetik, i cili ka kërcënuar se nëse të gjitha subjektet komerciale nuk bëjnë kontratë me disa prej kompanive të licencuar për distribuim do të pasojë shkyçja e tyre. Kjo është një goditje shumë e madhe, jo vetëm aktualisht. Edhe parametrat e disfavorshëm ekonomikë edhe të tjerë tregojnë që është rritur në masë shumë të madhe deficiti tregtar ndërmjet Kosovës dhe vendeve të tjera. Sot Kosova importon në masë enorme dhe shumë më pak eksporton”, tha Kasolli.
Kasolli paralajmëroi se një aplikim i menjëhershëm i liberalizimit të tregut të energjisë, pa faza tranzitore, mund të shkaktojë pasoja të rënda ekonomike dhe shoqërore.
“Aplikimi i menjëhershëm pa e përgatitur terrenin dhe infrastrukturën për një kalim të tillë, ashtu siç po e kërkojnë edhe bizneset, asnjëra prej tyre nuk është kundër daljes së tregut energjetik, por kjo të bëhet në mënyrë të planifikuar gradualisht dhe hap pas hapi në mënyrë që ato të mos e ndiejnë e të mos rëndohen me një shpenzim të papritur që ka dalë gjatë rrugës. Frikësohem, e kam ankthin tim që aplikimi i menjëhershëm i këtyre masave do të jetë burim i një eksodi të ri kombëtar, sepse shumë kompani nuk do të jenë në gjendje që të përballojnë befas këtë ndryshim që po ndodh. Shumë të tilla tashmë vetëm po raportohet që kanë filluar të mbyllin prodhimin e tyre. Gjithë kjo katrahurë e kaos ekonomik po ndodh në një kohë kur po ashtu skena politike vazhdon që të jetë e paralizuar”, tha ai.
ZRRrE-ja ka njoftuar se nga 16 gushti ka filluar të shkëputen nga rrjeti elektrik të gjitha bizneset që i plotësojnë kushtet për të dalë në tregun e hapur të energjisë nëse ato nuk kanë lidhur kontratë me furnizues.
Vendimi për liberalizimin e tregut ka hyrë në fuqi më 1 qershor 2025 dhe obligon të gjitha kompanitë me mbi 50 punëtorë ose me qarkullim mbi 10 milionë euro në vit të kalojnë në tregun e hapur të energjisë.
The post Shtrenjtimi i rrymës, rrezik për largimin e kompanive dhe eksodin e të rinjve nga Kosova? appeared first on Klan Kosova.