Në periudha zgjedhjesh, truri dhe zemra hyjnë në garë. Klima emocionale e shoqërisë ndikon në mënyrën si mendojmë, si reagojmë dhe si marrim vendime. Njohja e emocioneve, vetëkontrolli dhe qetësia e brendshme janë çelësi për të ruajtur ekuilibrin mendor në kohë tensioni, krahasimesh dhe polarizimi
Miradije Statovci
Psikologe Klinike
Drejtoreshë e Poliklinikës “Galaxy”
Si psikologe klinike, çdo periudhë zgjedhore e shoh si një laborator të hapur të emocioneve kolektive. Gjatë kësaj kohe, shumë njerëz që takoj në punën e përditshme nuk flasin më për jetën e tyre personale, por për tensionin që ndjejnë në ajër, për debatet me miqtë, për lodhjen që vjen nga ndarjet dhe krahasimet. Këto janë shenja se shëndeti mendor nuk ndikohet vetëm nga ajo që ndodh brenda nesh, por edhe nga klima emocionale që krijon shoqëria.
Kur zgjedhjet kalojnë nga kutitë e votimit në mendjet tona
Zgjedhjet nuk janë vetëm akt politik, por proces psikologjik. Çdo fushatë sjell tension, krahasime dhe ndjesinë e një gare që prek edhe ata që nuk përfshihen drejtpërdrejt në politikë. Pa vetëdije, përfshihemi në përplasje mendimesh, ndjejmë lodhje, irritim apo ankth. Kjo nuk është shenjë dobësie, por reagim natyral i trurit ndaj pasigurisë dhe stresit. Prandaj, në vend që të fajësojmë veten për lodhjen mendore, është më e dobishme ta kuptojmë atë si sinjal që kemi nevojë për pushim dhe balancë.
Si reagon truri ndaj tensionit dhe pasigurisë
Truri ynë nuk bën gjithmonë dallim mes rrezikut real dhe atij emocional. Nëse ndjejmë se “grupi ynë” po sulmohet, reagojmë sikur të jemi ne vetë në rrezik: zemra rreh më shpejt, frymëmarrja përshpejtohet, muskujt tensionohen. Kjo është mënyra si trupi përgatitet për të reaguar, por kur kjo zgjat me ditë, shndërrohet në stres kronik. Ndaj, është e rëndësishme të ndalojmë, të marrim frymë thellë dhe të kujtojmë se jo çdo debat është luftë – disa janë thjesht ndryshim mendimesh.
Lodhja emocionale, sinjal që trupi kërkon pushim
Në periudha të ngarkuara me lajme, debate e premtime, shumë njerëz ndjejnë lodhje, mungesë përqendrimi, pagjumësi ose ndjenjë boshllëku. Këto janë simptoma të zakonshme të ankthit shoqëror dhe mbingarkesës emocionale. Në vend që ta shohim këtë si diçka negative, duhet ta pranojmë si sinjal për pushim. Pushimi mendor është po aq i rëndësishëm sa edhe ai fizik, ndonjëherë mjafton të largohesh për disa orë nga ekranet dhe diskutimet për t’i dhënë trurit hapësirën që i duhet.
Krahasimet dhe ndarjet kur emocionet na mbingarkojnë
Në kohë zgjedhjesh, ndarja “ne” kundrejt “atyre” bëhet e fortë. Krahasimet, diskutimet dhe etiketimet shfaqen kudo, duke na bërë të ndjejmë se duhet të zgjedhim anë edhe kur nuk duam. Ky është mekanizëm mbrojtës, truri kërkon përkatësi. Por kur kalon kufirin, krijon ankth, ndasi dhe lodhje morale. Më e shëndetshme është të dëgjojmë, pa domosdoshmërisht të pajtohemi me çdo mendim. Qetësia nuk është dorëzim – është aftësi për të zgjedhur çfarë të mos na përfshijë.
Higjiena emocionale për një mendje të qetë dhe të pastër
Në periudha fushatash, është e lehtë të ndotemi emocionalisht nga zhurma, debatet dhe lajmet. Për ta shmangur këtë, mbani disa rregulla të thjeshta: kufizoni ekspozimin ndaj lajmeve politike, mos përfshihuni në çdo debat, zgjidhni biseda që sjellin qetësi e jo acarim, kujtoni se heshtja shpesh është mbrojtje, jo dobësi. Këto janë forma të higjienës emocionale, e njëjta kujdesje që i bëjmë trupit, por për mendjen.
Boshllëku pas zgjedhjeve dhe rikthimi te vetja
Kur përfundon fushata, shumë njerëz ndjejnë boshllëk, sikur “mungon diçka”. Trupi është mësuar me tensionin dhe kur ai bie, ndjehet i lodhur. Ky është momenti për t’u kthyer te vetja, te familja, rutina, aktivitetet që na qetësojnë. Politika ndryshon, por qetësia dhe stabiliteti emocional janë ato që mbeten me ne çdo ditë.
Emocionet që udhëheqin vendimet tona
Edhe kur mendojmë se po zgjedhim racionalisht, emocionet janë gjithmonë të pranishme. Në zgjedhje politike, njerëzit reagojnë ndaj toneve emocionale të fushatave ndaj mënyrës si ndihen, jo vetëm ndaj asaj që dëgjojnë. Frika, shpresa, zemërimi apo zhgënjimi ndikojnë më shumë se faktet. Kjo është arsyeja pse është kaq e rëndësishme të jemi të vetëdijshëm: “A po vendos nga frika, nga zemërimi apo nga shpresa?” Vetëdija për emocionin është hapi i parë drejt vendimeve të mençura.
Emocionet morale dhe ndjenja e drejtësisë
Në vendimmarrjen politike, nuk ndikojnë vetëm emocionet personale, por edhe ato morale, ndjenjat për drejtësi, ndershmëri, respekt apo padrejtësi. Zemërimi lind nga padrejtësia, përbuzja nga korrupsioni, mirënjohja nga kujdesi i sinqertë dhe admirimi nga shembujt pozitivë. Këto janë emocionet që ndërtojnë ose prishin besimin në shoqëri. Kur politikani ngjall frikë apo përçarje, shoqëria ndërlikohet. Kur ngjall shpresë dhe respekt, ajo forcohet.
Kur mirënjohja dhe admirimi bëhen forcë bashkimi
Mirënjohja, admirimi dhe kënaqësia janë emocione që na bëjnë më të lidhur me të tjerët. Në politikë, ato shfaqen kur ndjejmë se dikush punon për të mirën e përbashkët. Shoqëritë që kultivojnë këto ndjenja janë më të bashkuara, më të qeta dhe më të forta përballë krizave.
Këshilla për qetësi dhe vetëdije emocionale
Mos e mbingarkoni veten me lajme, bëni pushime mendore çdo ditë, flisni për ndjenja e jo vetëm për mendime, mos i lejoni emocionet t’ju drejtojnë, por mësoni t’i kuptoni dhe t’i menaxhoni, zgjidhni qetësinë mbi reagimin dhe kujtoni se vendimet më të mira nuk merren me nxitim, por me vetëdije.
Mësimi i fundit: Zgjedhjet kalojnë, por qetësia mbetet
Në kohë zgjedhjesh, emocionet janë të forta dhe shpesh të përziera, por sa më shumë t’i kuptojmë, aq më shumë mund t’i kontrollojmë. Truri ka nevojë për debat, por edhe për qetësi; për mendim, por jo për përplasje. Zgjedhjet kalojnë, por qetësia e brendshme mbetet. Dhe ajo është vota më e rëndësishme që i japim vetes çdo ditë. Njeriu voton me zemër, por mendon me ndërgjegje. Vetëm kur i kupton emocionet e veta, voton drejt, jeton më qetë dhe zgjedh më mençur. /Telegrafi/