Zbuloni çfarë thonë studimet më të fundit dhe si shkenca ka rrëzuar keqkuptimet që i frikësojnë ende shumë çifte
Fertilizimi in vitro (IVF) është ndër arritjet më të rëndësishme të mjekësisë moderne, falë së cilës miliona fëmijë kanë ardhur në jetë gjatë katër dekadave të fundit.
Megjithatë, rreth kësaj procedure ende qarkullojnë shumë mite dhe frikëra, nga pretendimi se shkakton kancer te gratë, te ideja se rrit rrezikun e autizmit apo se fëmijët e lindur në këtë mënyrë janë më pak të shëndetshëm.
Studimet ndërkombëtare dhe përvoja klinike dëshmojnë se shumica e këtyre besimeve nuk kanë bazë shkencore. Në këtë tekst, mjekët dhe të dhënat e besueshme shpjegojnë qartë çfarë është e vërtetë dhe çfarë thashetheme kur flitet për IVF, transmeton Telegrafi.
Miti 1: IVF shkakton kancer tek gratë
Një nga frikërat më të shpeshta është se përdorimi i hormoneve gjatë stimulimit të vezoreve rrit rrezikun për kancer. Sipas Mayo Clinic, studimet e gjera afatgjata nuk kanë gjetur lidhje të drejtpërdrejtë mes IVF-it dhe kancerit të gjirit, vezores apo mitrës. Një meta-analizë e publikuar në JAMA (2019) tregon se rritja e lehtë e incidencës së kancerit në disa raste lidhet më shumë me faktorët e infertilitetit sesa me vetë procedurën. Hormonet e përdorura sot janë analoge të sigurt të atyre natyrore që prodhon hipofiza dhe nuk japin efektet e dëmshme të preparateve më të vjetra.
Miti 2: Foshnjat e lindura me IVF janë sterile
Ky është një mit i pabazuar. Foshnjat e lindura nga IVF nuk ndryshojnë në aftësinë riprodhuese nga ato të lindura natyrshëm. Për shembull, Louise Brown, “beba e parë nga epruveta” e lindur më 1978, ka dy fëmijë të shëndetshëm të lindur në mënyrë natyrale. Siç thekson Cleveland Clinic, çdo problem i trashëgueshëm i fertilitetit që kalon tek fëmijët lidhet me gjendjen e prindërve, jo me IVF-in.
Miti 3: IVF gjithmonë sjell binjakë ose trinjakë
Shumë njerëz e lidhin IVF-in me lindje të shumëfishta. Në të kaluarën kjo ishte më e shpeshtë, pasi implantohej më shumë se një embrion për të rritur shanset e suksesit. Por sipas American Society for Reproductive Medicine, protokollet moderne synojnë transferimin e një embrioni të vetëm për të ulur rrezikun e shtatzënive të shumëfishta, të cilat konsiderohen komplikim obstetrik.
Miti 4: IVF shkakton autizëm tek fëmijët
Disa studime kanë vërejtur një incidencë disi më të lartë të çrregullimeve të spektrit të autizmit te fëmijët e lindur me metodën ICSI (injeksion intracitoplazmik të spermës), veçanërisht kur përdoret nga burra më të moshuar me infertilitet të rëndë. Sipas një studimi në The Lancet Psychiatry (2017), rreziku shtesë lidhet me moshën e babait dhe cilësinë e spermës, jo me vetë teknologjinë e IVF-it. Pra, faktori kryesor është biologjik, jo teknologjik.
Miti 5: IVF lejon zgjedhjen e gjinisë së fëmijës
Në shumicën e vendeve, përfshirë Kosovën dhe vendet e BE-së, zgjedhja e gjinisë së embrionit për arsye jo-mjekësore është e ndaluar me ligj. Përjashtim bëhet vetëm kur ekziston rrezik për një sëmundje gjenetike të lidhur me gjininë (p.sh. hemofilia që prek kryesisht meshkujt). Në këto raste, përdoret diagnostika gjenetike para-implantimit (PGD) për të shmangur trashëgimin e sëmundjes.
Miti 6: Foshnjat e lindura me IVF janë më pak të shëndetshme
Fëmijët e lindur nga IVF kanë të njëjtën shëndet gjenetik si ata të lindur në mënyrë natyrale, pasi procesi nuk ndryshon ADN-në e prindërve. Studimet e European Society of Human Reproduction and Embryology tregojnë se dallimet në peshë ose komplikime në lindje lidhen më shumë me moshën e nënës dhe gjendjen e saj shëndetësore sesa me procedurën.
Miti 7: IVF funksionon në çdo moshë
Edhe pse IVF rrit shanset e shtatzënisë tek gratë më të mëdha në moshë, ekziston një kufi biologjik. Shanset bien ndjeshëm pas të 40-ave, sidomos kur përdoren vezë të vetë gruas. Në shumicën e klinikave europiane, IVF me vezë të veta nuk rekomandohet pas moshës 45 vjeç. Përdorimi i vezëve të donatorit rrit shanset, por nuk ka garanci absolute.
Miti 8: Shtatzënitë nga IVF janë gjithmonë të rrezikshme
IVF është vetëm metodë e konceptimit; vetë shtatzënia zhvillohet si çdo shtatzëni tjetër. Sipas World Health Organization (WHO), gratë që kanë kaluar IVF kërkojnë më shumë monitorim vetëm në tremujorin e parë për shkak të trajtimit hormonal dhe natyrës së problemit të fertilitetit. Komplikimet eventuale lidhen më tepër me arsyet fillestare të infertilitetit ose moshën e avancuar, jo me vetë IVF-in.
Përmbledhje
Shkenca moderne ka hedhur poshtë mitet më të përhapura mbi IVF. Procedura nuk rrit rrezikun për kancer, nuk shkakton sterilitet te fëmijët dhe nuk është vetë shkaktare e autizmit.
Si çdo trajtim mjekësor, IVF ka kufijtë e veta biologjikë, por mbetet një metodë e sigurt dhe efektive që u ka dhënë jetë miliona familjeve në mbarë botën. /Telegrafi/