Inkursionet e fundit ruse në hapësirën ajrore të NATO-s kanë ashpërsuar përçarjet brenda aleancës mbi mënyrën e reagimit, duke ekspozuar si forcën ashtu edhe kufijtë e mbrojtjes kolektive, shkruan Fox News.
Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Mark Rutte u përplas me kryeministrin estonez Kristen Michal javën e kaluar pasi Estonia thirri klauzolën 4 të Nenit 4 të NATO-s, e cila shkakton konsultime kur një anëtar ndjen se siguria e tij është e kërcënuar, transmeton Telegrafi.
Sipas tre zyrtarëve evropianë të cilëve u është dhënë anonimiteti për të folur lirisht, Rutte argumentoi se thirrjet e përsëritura rrezikonin të dobësonin forcën e traktatit. Një burim tha se ai madje ngriti zërin ndaj Michal, duke paralajmëruar se NATO duhet të jetë e kujdesshme se sa shpesh sinjalizon alarm.
Rutte argumentoi se nëse Neni 4 do të thirrej sa herë që Rusia shkelte sovranitetin – përmes inkursioneve me dronë, aeroplanëve luftarakë, sulmeve kibernetike dhe më shumë – do të humbte shpejt ndikimin, sipas zyrtarëve.
Një zëdhënës i NATO-s konfirmoi se Rutte dhe Michal folën të premten dhe thanë se Sekretari i Përgjithshëm “ka mbështetur Estoninë gjatë gjithë procesit”.
Rasmus Ruuda, drejtor i Zyrës së Komunikimit Qeveritar të Estonisë, i tha Fox News Digital se Rutte “shprehu mbështetje për Estoninë dhe kryeministri falënderoi NATO-n për veprimet e saj”.
“Neni 4 është vetëm një sinjal se po e marrim parasysh atë që ndodhi”, tha Giedrimas Jeglinskas, një anëtar i parlamentit lituanez dhe ish-ndihmës Sekretar i Përgjithshëm i NATO-s.
“Mund ta përdorim Nenin 4 çdo javë dhe mendoj se kjo vetëm sa na dobëson, sepse nuk jemi në gjendje t’i përgjigjemi vërtet atij agresioni që Rusia po na bën”, shtoi ai.
Tensioni vjen pas një sërë lëvizjesh provokuese nga Moska. Muajin e kaluar, MiG-29 ruse me raketa fluturuan në territorin estonez, pas një shkeljeje të mëparshme të hapësirës ajrore polake nga 19 dronë dhe inkursioneve të përsëritura mbi Rumani.
Në Poloni, aeroplanët luftarakë u ngritën për të kapur dronët, duke rrëzuar disa prej tyre. Kjo shënoi herën e parë që nga Lufta e Dytë Botërore, që forcat e armatosura polake u mobilizuan për t’u përballur me një kërcënim ajror mbi atdheun e tyre.
Aeroplanët luftarakë rusë në Estoni u shoqëruan përfundimisht nga territori i saj nga F-35 italianë. Kërkesa e Estonisë për Nenin 4 pasoi kërkesën e vetë Polonisë disa ditë më parë, duke nxitur një raund tjetër konsultimesh në Bruksel.
Që nga krijimi i tij në vitin 1949, Neni 4 është aktivizuar vetëm nëntë herë. Paralajmërimi i NATO-s ndaj Rusisë pas kërkesës së Estonisë ishte i prerë: çdo shkelje e mëtejshme do të përballej me “të gjitha mjetet” e mbrojtjes.
Ministri i Mbrojtjes i Estonisë tha se kombi i tij ishte i përgatitur të rrëzonte aeroplanët rusë që shkelnin hapësirën ajrore “nëse ka nevojë”.
Por Jeglinskas tha se sinjalizimi pa pasoja rrezikon ta lërë aleancën të bllokuar.
“Jemi të lumtur ta zbatojmë Nenin 4 çdo ditë tjetër, por çfarë ndodh më pas? Çfarë vjen më pas?” tha ai. “Pyetja e vërtetë është se çfarë ndodh kur avionët luftarakë hyjnë në hapësirën tonë ajrore”, shtoi ai.
Debati kalon në një pyetje më të thellë: çfarë përbën një “nevojë” për të rrëzuar aeroplanët luftarakë rusë? Si mund të dekurajohet Rusia pa u futur në luftë të drejtpërdrejtë? Gjëja e fundit që duam është që NATO të përfshihet në një luftë me Rusinë. Zoti e di se si përfundon kjo”, tha një zyrtar i lartë i Departamentit të Shtetit për Fox News Digital.
Shtetet e Bashkuara kanë premtuar të mbrojnë “çdo centimetër” të NATO-s, ndërsa i bëjnë presion Evropës që të mbajë më shumë nga barra e saj e mbrojtjes. Sinjalet e përziera të Uashingtonit vetëm sa i kanë komplikuar çështjet.
Zyrtarët e administratës Trump prej kohësh kanë favorizuar reduktimin e pranisë së trupave amerikane në Evropë. Por Presidenti Donald Trump kohët e fundit dha një nga paralajmërimet më të ashpra për Moskën, duke deklaruar se shtetet e NATO-s duhet të rrëzojnë avionët rusë nëse ata hyjnë në territorin e tyre.